සංයුත්ත නිකාය

නිදාන වග්ගෝ

1.4.3. ඤාණවත්ථු සුත්තං

1.4.3. ඤාණය ලැබීමේ කරුණු ගැන වදාළ දෙසුම

සාවත්‌ථියං….

සැවැත් නුවරදී ……………….

චතුචත්‌තාළීසං වෝ භික්ඛවේ, ඤාණවත්‌ථූනි දේසිස්සාමි. තං සුණාථ ….(පෙ)…. කතමානි භික්ඛවේ, චතුචත්‌තාළීසං ඤාණවත්‌ථූනි?

“පින්වත් මහණෙනි, ඤාණය ලැබීමේ කරුණු හතළිස් හතරක් ගැන මා ඔබට දේශනා කරන්නම්. එයා හොඳින් අහගන්න ඕන. ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, ඤාණය ලැබීමේ කරුණු හතළිස් හතර මොනවාද?

ජරාමරණේ ඤාණං, ජරාමරණසමුදයේ ඤාණං, ජරාමරණනිරෝධේ ඤාණං, ජරාමරණනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය ඤාණං.

ජරා මරණ ගැන දන්නා නුවණ. ජරා මරණ හටගැනීම ගැන දන්නා නුවණ. ජරා මරණ නිරුද්ධ වීම ගැන දන්නා නුවණ. ජරා මරණ නිරුද්ධ වීමේ මග ගැන දන්නා නුවණ.

ජාතියා ඤාණං, ජාතිසමුදයේ ඤාණං, ජාතිනිරෝධේ ඤාණං, ජාතිනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය ඤාණං.

ඉපදීම ගැන දන්නා නුවණ. ඉපදීම හටගැනීම ගැන දන්නා නුවණ. ඉපදීම නිරුද්ධ වීම ගැන දන්නා නුවණ. ඉපදීම නිරුද්ධ වීමේ මග ගැන දන්නා නුවණ.

භවේ ඤාණං, භවසමුදයේ ඤාණං, භවනිරෝධේ ඤාණං, භවනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය ඤාණං.

භවය ගැන දන්නා නුවණ. භවය හටගැනීම ගැන දන්නා නුවණ. භවය නිරුද්ධ වීම ගැන දන්නා නුවණ. භවය නිරුද්ධ වීමේ මග ගැන දන්නා නුවණ.

උපාදානේ ඤාණං ….(පෙ)…. තණ්‌හාය ඤාණං ….(පෙ)…. වේදනාය ඤාණං ….(පෙ)…. ඵස්‌සේ ඤාණ ….(පෙ)…. සළායතනේ ඤාණ ….(පෙ)…. නාමරූපේ ඤාණ ….(පෙ)…. විඤ්‌ඤාණේ ඤාණං ….(පෙ)…. සංඛාරේසු ඤාණං, සංඛාරසමුදයේ ඤාණං, සංඛාරනිරෝධේ ඤාණං, සංඛාරනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය ඤාණං. ඉමානි වුච්‌චන්‌ති භික්ඛවේ චතුචත්‌තාළීසං ඤාණවත්‌ථූනි.

උපාදාන ගැන දන්නා නුවණ ….(පෙ)…. තණ්හාව ගැන දන්නා නුවණ ….(පෙ)…. විඳීම ගැන දන්නා නුවණ ….(පෙ)…. ස්පර්ශය ගැන දන්නා නුවණ ….(පෙ)…. ආයතන හය ගැන දන්නා නුවණ ….(පෙ)…. නාමරූප ගැන දන්නා නුවණ ….(පෙ)…. විඤ්ඤාණය ගැන දන්නා නුවණ ….(පෙ)…. සංස්කාර ගැන දන්නා නුවණ. සංස්කාර හටගැනීම ගැන දන්නා නුවණා. සංස්කාර නිරුද්ධ වීම ගැන දන්නා නුවණ. සංස්කාර නිරුද්ධ වීමේ මග ගැන දන්නා නුවණ.

කතමඤ්‌ච භික්ඛවේ, ජරාමරණං? යා තේසං තේසං සත්‌තානං තම්‌හි තම්‌හි සත්‌තනිකායේ ජරා ජීරණතා ඛණ්‌ඩිච්‌චං පාලිච්‌චං වලිත්‌තචතා ආයුනෝ සංහානි ඉන්‌ද්‍රියානං පරිපාකෝ, අයං වුච්‌චති ජරා. යා තේසං තේසං සත්‌තානං තම්‌හා තම්‌හා සත්‌තනිකායා චුති චවනතා භේදෝ අන්‌තරධානං මච්‌චු මරණං කාලකිරියා ඛන්‌ධානං භේදෝ කළේබරස්ස නික්‌ඛේපෝ. ඉදං වුච්‌චති මරණං. ඉති අයඤ්‌ච ජරා, ඉදඤ්‌ච මරණං, ඉදං වුච්‌චති භික්ඛවේ ජරාමරණං.

පින්වත් මහණෙනි, ජරා මරණ කියන්නේ මොකක්ද? ඒ ඒ සත්ව ලෝකවල සිටින ඒ ඒ සත්වයන්ගේ දිරා යාමක්, මහළු වන ස්වභාවයක්, දත් වැටීමක්, කෙස් පැහීමක්, ඇඟපත රැළි වැටීමක්, ආයුෂ පිරිහී යාමක් ඇද්ද, ඇස්, කණ් ආදී ඉඳුරන්ගේ මෝරා යාමක් ඇද්ද, මේකට තමයි ජරාව කියල කියන්නේ.

ඒ ඒ සත්වයන් ඒ ඒ සත්ව ලෝකවලින් යම් චුත වීමක්, චුත වන ස්වභාවයක්, බිඳීයාමක්, අතුරුදහන් වීමක්, මරණයට පත්වීමක්, කළුරිය කිරීමක්, ස්කන්ධයන්ගේ බිඳීයාමක්, සිරුර අත්හැර දැමීමක් ඇද්ද, මේකට තමයි මරණය කියන්නේ. මේ විදිහට මේ ජරාවත්, මේ මරණයත් කියන මෙයටයි, පින්වත් මහණෙනි, ජරා මරණ කියන්නේ.

ජාතිසමුදයා ජරාමරණසමුදයෝ, ජාතිනිරෝධා ජරාමරණනිරෝධෝ. අයමේව අරියෝ අට්ඨංගිකෝ මග්ගෝ ජරාමරණනිරෝධගාමිනී පටිපදා. සෙය්‍යථිදං. සම්‌මාදිට්‌ඨි ….(පෙ)…. සම්‌මාසමාධි.

ඉපදීම හටගැනීමෙනුයි ජරා මරණ හටගන්නේ. ඉපදීම නිරුද්ධ වීමෙනුයි ජරා මරණ නිරුද්ධ වන්නේ. ජරා මරණ නිරුද්ධ වීම පිණිස පවතින වැඩපිළිවෙල නම්, මේ ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයමයි. එනම්, සම්මා දිට්ඨි, සම්මා සංකප්ප, සම්මා වාචා, සම්මා කම්මන්ත, සම්මා ආජීව, සම්මා වායාම, සම්මා සති, සම්මා සමාධි යන මෙයයි.

යතෝ ඛෝ භික්ඛවේ, අරියසාවකෝ ඒවං ජරාමරණං පජානාති, ඒවං ජරාමරණසමුදයං පජානාති, ඒවං ජරාමරණනිරෝධං පජානාති, ඒවං ජරාමරණනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, ඉදමස්‌ස ධම්මේ ඤාණං. සෝ ඉමිනා ධම්මේන දිට්‌ඨේන විදිතේන අකාලිකේන පත්‌තේන පරියෝගාළ්‌හේන අතීතානාගතේ නයං නේති.

පින්වත් මහණෙනි, යම් දවසක ආර්ය ශ්‍රාවකයා ඔය විදිහට ජරා මරණ ගැන දන්නවා නම්, ජරා මරණ හටගැනීම ගැන දන්නවා නම්, ජරා මරණ නිරුද්ධ වීම ගැන දන්නවා නම්, ජරා මරණ නිරුද්ධ වීමේ මාර්ගය ගැන දන්නවා නම්, ඒක තමයි ධර්මය පිළිබඳව ඔහුගේ නුවණ. (ඉදමස්ස ධම්මේ ඤාණං) ඔහු විසින් දැකපු, අවබෝධ කරපු, අකාලික වූ, තමා විසින් පැමිණුන, බැසගත්ත මේ ධර්මයෙන් අතීතයත්, අනාගතයත් එම දහම් ක්‍රමයට අනුවම ගලපා බලයි.

යේ ඛෝ කේචි අතීතමද්‌ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා ජරාමරණං අබ්‌භඤ්‌ඤංසු , ජරාමරණසමුදයං අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, ජරාමරණනිරෝධං අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, ජරාමරණනිරෝධගාමිනිං පටිපදං අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, සබ්‌බේ තේ ඒවමේව අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, සෙය්‍යථාපහං ඒතරහි.

අතීතයේ සිටිය යම්කිසි ශ්‍රමණයන් හෝ බ්‍රාහ්මණයන් හෝ ජරා මරණ ගැන අවබෝධ කරගත්තා නම්, ජරා මරණ හටගැනීම ගැන අවබෝධ කරගත්තා නම්, ජරා මරණ නිරුද්ධ වීම ගැන අවබෝධ කරගත්තා නම්, ජරා මරණ නිරුද්ධ වීමේ මාර්ගය ගැන අවබෝධ කරගත්තා නම්, ඒ සියලු දෙනාම මං දැන් අවබෝධ කරන්නේ යම් ආකාරයෙන්ද, ඒ ආකාරයටමයි අවබෝධ කරගෙන තියෙන්නේ.

යේපි හි කේචි අනාගතමද්‌ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා ජරාමරණං අභිජානිස්‌සන්‌ති, ජරාමරණසමුදයං අභිජානිස්‌සන්‌ති, ජරාමරණනිරෝධං අභිජානිස්‌සන්‌ති, ජරාමරණනිරෝධගාමිනිං පටිපදං අභිජානිස්‌සන්‌ති, සබ්‌බේ තේ ඒවමේව අභිජානිස්‌සන්‌ති, සෙය්‍යථාපහං ඒතරහි. ඉදමස්‌ස අන්‌වයේ ඤාණං.

අනාගතයේ ඇතිවන්නා වූ යම්කිසි ශ්‍රමණයන් හෝ බ්‍රාහ්මණයන් හෝ ජරා මරණ ගැන අවබෝධ කරගන්නවා නම්, ජරා මරණ හටගැනීම ගැන අවබෝධ කරගන්නවා නම්, ජරා මරණ නිරුද්ධ වීම ගැන අවබෝධ කරගන්නවා නම්, ජරා මරණ නිරුද්ධ වීමේ මාර්ගය ගැන අවබෝධ කරගන්නවා නම්, ඒ සියලු දෙනාම මං දැන් අවබෝධ කරන්නේ යම් ආකාරයකින්ද, ඒ ආකාරයටමයි අවබෝධ කරගන්නේ. මේක තමයි ධර්මයට අනුව ගලපා බැලීමෙන් ලත් ඔහුගේ නුවණ. (ඉදමස්ස අන්වයේ ඤාණං)

යතෝ ඛෝ භික්ඛවේ අරියසාවකස්‌ස ඉමානි ද්වේ ඤාණානි පරිසුද්‌ධානි හොන්‌ති පරියෝදාතානි ධම්මේ ඤාණඤ්‌ච අන්‌වයේ ඤාණඤ්‌ච, අයං වුච්‌චති භික්ඛවේ අරියසාවකෝ දිට්‌ඨිසම්පන්නෝ ඉතිපි, දස්‌සනසම්පන්නෝ ඉතිපි, ආගතෝ ඉමං සද්‌ධම්‌මං ඉතිපි, පස්‌සති ඉමං සද්‌ධම්‌මං ඉතිපි, සේඛේන ඤාණේන සමන්නාගතෝ ඉතිපි, සේඛාය විජ්‌ජාය සමන්නාගතෝ ඉතිපි, ධම්‌මසෝතං සමාපන්‌නෝ ඉතිපි, අරියෝ නිබ්‌බේධිකපඤ්‌ඤෝ ඉතිපි, අමතද්‌වාරං ආහච්‌ච තිට්‌ඨති ඉතිපීති.

පින්වත් මහණෙනි, යම් දවසක ආර්ය ශ්‍රාවකයා හට ධම්මේ ඤාණයත්, අන්වයේ ඤාණයත් යන මේ ඤාණ දෙක පිරිසිදු විදිහට, පැහැබර විදිහට අවබෝධ වුණොත් පින්වත් මහණෙනි, මේ ආර්ය ශ්‍රාවකයාටයි සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත කෙනා කියන්නේ. ආර්ය සත්‍යය දර්ශනයෙන් යුක්ත කෙනා කියෙන්නේ. මේ සද්ධර්මය වෙත පැමිණුන කෙනා කියන්නේ. මේ සද්ධර්මය දකින කෙනා කියන්නේ. ආර්ය මාර්ගයෙහි හික්මෙන නුවණැත්තා කියන්නේ. ආර්ය මාර්ගය ගැන අවබෝධය තිබෙන කෙනා කියන්නේ. මේ දහම් සැඩ පහරට පැමිණුන කෙනා කියන්නේ. ආර්යභාවයට පත්කරවන කළකිරීමෙන් යුතු කෙනා කියන්නේ. ඒ අමා නිවන් දොරෙහි වැදි වැදී සිටින කෙනා කියන්නේ.

කතමා ච භික්ඛවේ ජාති? යා තේසං තේසං සත්තානං ….(පෙ)…. කතමෝ ච භික්ඛවේ භවෝ ….(පෙ)…. කතමඤ්‌ච භික්ඛවේ උපාදානං ….(පෙ)…. කතමා ච භික්ඛවේ තණ්‌හා ….(පෙ)…. කතමා ච භික්ඛවේ වේදනා ….(පෙ)…. කතමෝ ච භික්ඛවේ ඵස්සෝ ….(පෙ)…. කතමඤ්‌ච භික්ඛවේ සළායතනං ….(පෙ)…. කතමඤ්‌ච භික්ඛවේ නාමරූපං ….(පෙ)…. කතමඤ්‌ච භික්ඛවේ විඤ්‌ඤාණං ….(පෙ)…. කතමේ ච භික්ඛවේ සංඛාරා? තයෝමේ භික්ඛවේ සංඛාරා, කායසංඛාරෝ වචීසංඛාරෝ චිත්‌තසංඛාරෝ, ඉමේ වුච්‌චන්‌ති භික්ඛවේ සංඛාරා.

අවිජ්‌ජාසමුදයා සංඛාරසමුදයෝ, අවිජ්‌ජානිරෝධා සංඛාරනිරෝධෝ. අයමේව අරියෝ අට්ඨංගිකෝ මග්ගෝ සංඛාරනිරෝධගාමිනීපටිපදා. සෙය්‍යථිදං.සම්‌මාදිට්‌ඨි ….(පෙ)…. සම්‌මාසමාධි.

පින්වත් මහණෙනි, ඉපදීම කියන්නේ මොකක්ද? ඒ ඒ සත්ව කොට්ඨාශ තුළ ඒ ඒ ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, භවය කියන්නේ මොකක්ද? ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, උපාදාන කියන්නේ මොකක්ද? ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, තණ්හාව කියන්නේ මොකක්ද? ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, විඳීම කියන්නේ මොකක්ද? ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, ස්පර්ශය කියන්නේ මොකක්ද? ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, ආයතන හය කියන්නේ මොකක්ද? ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, නාමරූප කියන්නේ මොකක්ද? ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, විඤ්ඤාණය කියන්නේ මොකක්ද? ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, සංස්කාර කියන්නේ මොනවාද? පින්වත් මහණෙනි, සංස්කාර තුනක් තියෙනවා. ඒවාට තමයි කාය සංස්කාර, වචී සංස්කාර, චිත්ත සංස්කාර කියන්නේ. පින්වත් මහණෙනි, මේවාට තමයි සංස්කාර කියන්නේ. අවිද්‍යාව හටගැනීමෙනුයි සංස්කාර හටගන්නේ. අවිද්‍යාව නිරුද්ධ වීමෙනුයි සංස්කාර නිරුද්ධ වන්නේ. සංස්කාර නිරුද්ධ වීම පිණිස පවතින වැඩපිළිවෙල නම්, මේ ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයමයි. එනම්, සම්මා දිට්ඨි, සම්මා සංකප්ප, සම්මා වාචා, සම්මා කම්මන්ත, සම්මා ආජීව, සම්මා වායාම, සම්මා සති, සම්මා සමාධි යන මෙයයි.

යතෝ ඛෝ භික්ඛවේ අරියසාවකෝ ඒවං සංඛාරේ පජානාති, ඒවං සංඛාරසමුදයං පජානාති, ඒවං සංඛාරනිරෝධං පජානාති, ඒවං සංඛාරනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, ඉදමස්‌ස ධම්මේ ඤාණං. සෝ ඉමිනා ධම්මේන දිට්‌ඨේන විදිතේන අකාලිකේන පත්‌තේන පරියෝගාළ්‌හේන අතීතානාගතේ නයං නේති.

පින්වත් මහණෙනි, යම් දවසක ආර්ය ශ්‍රාවකයා ඔය විදිහට සංස්කාර ගැන දන්නවා නම්, සංස්කාර හටගැනීම ගැන දන්නවා නම්, සංස්කාර නිරුද්ධ වීම ගැන දන්නවා නම්, සංස්කාර නිරුද්ධ වීමේ මාර්ගය ගැන දන්නවා නම්, ඒක තමයි ධර්මය පිළිබඳව ඔහුගේ නුවණ. (ඉදමස්ස ධම්මේ ඤාණං) ඔහු විසින් දැකපු, අවබෝධ කරපු, අකාලික වූ, තමා විසින් පැමිණුන, බැසගත්ත මේ ධර්මයෙන් අතීතයත්, අනාගතයත් එම දහම් ක්‍රමයට අනුවම ගලපා බලයි.

යේ ඛෝ කේචි අතීතමද්‌ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා සංඛාරේ අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, සංඛාරසමුදයං අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, සංඛාරනිරෝධං අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, සංඛාරනිරෝධගාමිනිං පටිපදං අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, සබ්‌බේ තේ ඒවමේව අබ්‌භඤ්‌ඤංසු, සෙය්‍යථාපහං ඒතරහි. යේපි හි කේචි අනාගතමද්‌ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා සංඛාරේ අභිජානිස්‌සන්‌ති, සංඛාරසමුදයං අභිජානිස්‌සන්‌ති, සංඛාරනිරෝධං අභිජානිස්‌සන්‌ති, සංඛාරනිරෝධගාමිනිං පටිපදං අභිජානිස්‌සන්‌ති, සබ්‌බේ තේ ඒවමේව අභිජානිස්‌සන්‌ති, සෙය්‍යථාපහං ඒතරහි. ඉදමස්‌ස අන්‌වයේ ඤාණං.

අතීතයේ සිටිය යම්කිසි ශ්‍රමණයන් හෝ බ්‍රාහ්මණයන් හෝ සංස්කාර ගැන අවබෝධ කරගත්තා නම්, සංස්කාර හටගැනීම ගැන අවබෝධ කරගත්තා නම්, සංස්කාර නිරුද්ධ වීම ගැන අවබෝධ කරගත්තා නම්, සංස්කාර නිරුද්ධ වීමේ මාර්ගය ගැන අවබෝධ කරගත්තා නම්, ඒ සියලු දෙනාම මං දැන් අවබෝධ කරන්නේ යම් ආකාරයෙන්ද, ඒ ආකාරයටමයි අවබෝධ කරගෙන තියෙන්නේ.

අනාගතයේ ඇතිවන්නා වූ යම්කිසි ශ්‍රමණයන් හෝ බ්‍රාහ්මණයන් හෝ සංස්කාර ගැන අවබෝධ කරගන්නවා නම්, සංස්කාර හටගැනීම ගැන අවබෝධ කරගන්නවා නම්, සංස්කාර නිරුද්ධ වීම ගැන අවබෝධ කරගන්නවා නම්, සංස්කාර නිරුද්ධ වීමේ මාර්ගය ගැන අවබෝධ කරගන්නවා නම්, ඒ සියලු දෙනාම මං දැන් අවබෝධ කරන්නේ යම් ආකාරයකින්ද, ඒ ආකාරයටමයි අවබෝධ කරගන්නේ. මේක තමයි ධර්මයට අනුව ගලපා බැලීමෙන් ලත් ඔහුගේ නුවණ. (ඉදමස්ස අන්වයේ ඤාණං)

යතෝ ඛෝ භික්ඛවේ, අරියසාවකස්‌ස ඉමානි ද්‌වේ ඤාණානි පරිසුද්‌ධානි හොන්‌ති පරියෝදාතානි ධම්මේ ඤාණඤ්‌ච අන්‌වයේ ඤාණඤ්‌ච. අයං වුච්‌චති භික්ඛවේ අරියසාවකෝ දිට්‌ඨිසම්පන්නෝ ඉතිපි, දස්‌සනසම්පන්නෝ ඉතිපි, ආගතෝ ඉමං සද්‌ධම්‌මං ඉතිපි, පස්‌සති ඉමං සද්‌ධම්‌මං ඉතිපි, සේඛේන ඤාණේන සමන්නාගතෝ ඉතිපි, සේඛාය විජ්‌ජාය සමන්නාගතෝ ඉතිපි, ධම්‌මසෝතං සමාපන්‌නෝ ඉතිපි, අරියෝ නිබ්‌බේධිකපඤ්‌ඤෝ ඉතිපි, අමතද්‌වාරං ආහච්‌ච තිට්‌ඨති ඉතිපීති.

පින්වත් මහණෙනි, යම් දවසක ආර්ය ශ්‍රාවකයා හට ධම්මේ ඤාණයත්, අන්වයේ ඤාණයත් යන මේ ඤාණ දෙක පිරිසිදු විදිහට, පැහැබර විදිහට අවබෝධ වුණොත් පින්වත් මහණෙනි, මේ ආර්ය ශ්‍රාවකයාටයි සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත කෙනා කියන්නේ. ආර්ය සත්‍යය දර්ශනයෙන් යුක්ත කෙනා කියෙන්නේ. මේ සද්ධර්මය වෙත පැමිණුන කෙනා කියන්නේ. මේ සද්ධර්මය දකින කෙනා කියන්නේ. ආර්ය මාර්ගයෙහි හික්මෙන නුවණැත්තා කියන්නේ. ආර්ය මාර්ගය ගැන අවබෝධය තිබෙන කෙනා කියන්නේ. මේ දහම් සැඩ පහරට පැමිණුන කෙනා කියන්නේ. ආර්යභාවයට පත්කරවන කළකිරීමෙන් යුතු කෙනා කියන්නේ. ඒ අමා නිවන් දොරෙහි වැදි වැදී සිටින කෙනා කියන්නේ.

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

ඤාණවත්ථු සූත්‍රය නිමා විය.

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/sn2_1-4-3/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M